2025 жылғы 16 маусымда Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпин Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың шақыруымен Астана қаласына екі күндік мемлекеттік сапармен келді. Бұл сапар екі ел арасындағы жан-жақты стратегиялық серіктестікті жаңа деңгейге көтеретін маңызды оқиға болды.
Жоғары деңгейдегі қарсы алу
Қытай көшбасшысының ұшағы Қазақстанның әуе кеңістігіне енген сәттен бастап Әуе қорғанысы күштерінің жойғыш ұшақтарымен Астана халықаралық әуежайына дейін ілесіп отырды. Бұл – Қазақстан тарапынан жоғары құрметтің және сапардың ерекше маңыздылығының белгісі.
Әуежайда ҚХР Төрағасын Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жеке өзі қарсы алды. Ұшақ баспалдағында Құрмет қарауылы сап түзеп тұрды, ал Қазақстан мен Қытайдың шағын жалаушаларын ұстаған балалар құрметпен қарсы алды. Балалар қазақ және қытай тілдерінде тілектер айтып, екі халықтың мәдени достығын бейнелейтін дәстүрлі билер орындалды.
Астана – халықаралық дипломатия орталығы
Астанада қауіпсіздік шаралары күшейтіліп, орталық көшелерге Қазақстан мен Қытай тулары орнатылды. Қозғалыс шектеліп, тұрғындарға жол қозғалысына қатысты ескертулер жасалды. Бұл қала билігінің сапарға үлкен жауапкершілікпен қарағанын көрсетті.
Келіссөздер мен құжаттарға қол қою
16 маусымда Қасым-Жомарт Тоқаев пен Си Цзиньпин арасында жоғары деңгейдегі екіжақты келіссөздер өтті. Тоқаев ҚХР Төрағасының қазақ жеріндегі мәртебелі мейман екенін атап өтіп, сапар екі ел арасындағы шынайы достық пен өзара сенімнің айғағы екенін айтты.
Келіссөздердің қорытындысы бойынша 24 үкіметаралық және ведомствоаралық құжаттарға қол қойылды. Олар келесі салаларды қамтиды:
-
Энергетика және баламалы қуат көздері
-
Ғарыш саласы және спутниктік технологиялар
-
Цифрландыру және электрондық сауда
-
Ауыл шаруашылығы және азық-түлік қауіпсіздігі
-
Кедендік реттеу
-
Зияткерлік меншік пен ғылыми алмасу
-
Туризм, медицина, медиа және өңіраралық ынтымақтастық
Үкіметаралық деңгейде инвестицияларды өзара қорғау және техникалық-экономикалық ынтымақтастық туралы келісімдерге қол қойылды.
Көшбасшылар мәлімдемесі: ортақ тағдыр қауымдастығы
Тоқаев: «Қытай – Қазақстанның сенімді серіктесі, жақын досы және тату көршісі», – деп атап өтті. Оның айтуынша, Қытай Қазақстанмен ынтымақтастықта ешқашан саяси шарттар қоймайды.
Си Цзиньпин қазақ халқына жылы қарсы алғаны үшін алғыс айтып, Тоқаевтың басшылығымен Қазақстанның ұлттық жаңғыру жолына түскенін және тұрақты даму жолымен ілгері басып келе жатқанын атап өтті.
«Қытай – Орталық Азия» екінші саммиті
2025 жылғы 17 маусымда Астанада Қытай Төрағасы мен Орталық Азияның бес мемлекетінің басшылары қатысатын «Қытай – Орталық Азия» екінші саммиті өтеді. Бұл – 2023 жылы Сиань қаласында өткен алғашқы саммиттің жалғасы. Ол «Бір белдеу, бір жол» бастамасы аясындағы өңірлік серіктестікті тереңдетуге бағытталған.
Көшбасшылар сауда, инвестиция, қауіпсіздік, экология және көлік салаларындағы өзара іс-қимылды кеңейту жолдарын талқылайды.
Сапардың тарихи мәні
Бұл – Си Цзиньпиннің Қазақстанға алтыншы ресми сапары. Соңғы сапар 2024 жылғы шілдеде өтіп, оның барысында 32 құжатқа қол қойылған болатын. Қытай – Қазақстанның ең ірі сауда-экономикалық серіктесі. 2024 жылы екі ел арасындағы тауар айналымы рекордтық 44 млрд АҚШ долларына жетті.
